| Sirkü No | 2025/315 |
| Resmi Gazete Tarihi | - |
| Resmi Gazete Sayısı | - |
| Konu | Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS) |
Konunun Özeti;
T.C. Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen “Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS)” konulu, 2025/13 sayılı Genelge, tüm Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüklerine gönderilmiştir.
02.03.2026 tarihinde yürürlüğe girecek Genelge ile Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS), 25 Ocak 2024’te Esenboğa ve 15 Ocak 2025’te Sabiha Gökçen havalimanlarında pilot olarak başlamıştır. Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine gelen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden giden hava taşıtlarıyla ilgili olarak;
- Sefer kayıtlarının oluşturulması,
- Gümrük Yönetmeliği EK-10/E'de yer alan Havayolu Beyan Formunun ve Havayolu Beyan Formu eki belgelerin elektronik olarak gümrük idaresine sunulması,
- Gümrük idaresince onaylanması,
- Havayolu ile taşınan eşyanın elektronik olarak takibinin yapılması,
- Gümrük işlemlerinin daha hızlı, dijital ve etkin yapılması için Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS) geliştirilmiş olup ilgili Genelge ile bu hususlara ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
İlgili müşteriler ile paylaşılmak üzere, metnin bütün hali aşağıda bilgilerinize sunulmuştur.
T.C.
TİCARET BAKANLIĞI
Gümrükler Genel Müdürlüğü
Sayı: E-98263680-325.03-00116474757
Konu: Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS)
GENELGE
(2025/13)
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine gelen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden giden hava taşıtlarının kontrolü ve zorunlu belgelerin gümrük idaresine sunulmasına ilişkin usul ve esaslar 4458 sayılı Gümrük Kanununun 34 üncü maddesi ile Gümrük Yönetmeliğinin 72/Ö ve 72/P maddelerinde ve sair mevzuatta düzenlenmiştir. Buna göre Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine gelen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden giden hava taşıtları, gümrük gözetim ve kontrolüne tabidir.
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine gelen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden giden hava taşıtlarıyla ilgili olarak sefer kayıtlarının oluşturulmasını, Gümrük Yönetmeliği EK-10/E'de yer alan Havayolu Beyan Formunun ve Havayolu Beyan Formu eki belgelerin elektronik olarak gümrük idaresine sunulmasını ve gümrük idaresince onaylanmasını, havayolu ile taşınan eşyanın elektronik olarak takibinin yapılmasını teminen Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS) geliştirilmiş olup HGBS üzerinden Havayolu Beyan Formu ve eki belgelerin beyan ve onay işlemleri aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yapılacaktır:
1. Havayolu Beyan Formu ve ekleri, havayolu işleticisi, uçağın kaptanı veya bunlar adına hareket eden ve uçağın indiği veya kalkacağı havalimanında uçağa temsil hizmeti veren ilgili yer hizmet kuruluşunca verilir. Yakıt fişi, ikram irsaliyesi, kargo manifestosu ve gümrüksüz satış yapılacak eşyaya ilişkin belgeler, sistem üzerinden gerekli yetkilendirmelerin yapılması kaydıyla, hava taşıtının indiği veya kalkacağı havalimanında havayolu işleticisine hizmet veren diğer kuruluşlarca da verilebilir. Havayolu Beyan Formu ve eklerinin bu kuruluşlarca verilmesi durumunda, aksine bilgi olmaması halinde bu belgelerin havayolu işleticisinin bilgisi ve onayı dâhilinde verildiği kabul edilir.
2. HGBS üzerinden Havayolu Beyan Formu ve eklerinin beyanı gümrük müdürlüklerinden alınacak HGBS Mükellef yetkisi ile yapılır.
3. Yurt dışından gelen veya yurt dışına giden hava taşıtları için öncelikle uçuşa ilişkin temel bilgilerin yer aldığı sefer kaydı oluşturularak havayolu beyanı için geçici bir tescil numarası alınır. Sefer kaydı oluşturulduğu anda bu sefer kaydı ilgili gümrük idaresi tarafından da görüntülenebilir durumdadır.
4. Oluşturulan sefer kaydının devamı olarak Havayolu Beyan Formu gerekli bilgiler girilerek doldurulur ve kaydedilir.
5. Mürettebat listesi, hava taşıtı ile yolcu taşınıyorsa yolcu listesi ve yük taşınıyorsa kargo manifestosu, hava taşıtına kumanya ve yakıt verilmişse ikram irsaliyesi ve yakıt fişi, iade edilecek ikram varsa ikram iade listesi, varsa gümrüksüz satış yapılacak eşyaya ilişkin liste ve benzeri belgeler sisteme uygun formatta yüklenir. Uçuşa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin tamamlanmasıyla havayolu beyanı gümrüğe sunularak tescil numarası alınır. Tescil edilen beyan gümrük idaresinden geri gönderilme talep edilmek suretiyle düzeltilebilir.
6. Dış hat seferin devamı sayılan hallerde her havalimanı için ayrı bir Havayolu Beyan Formu verilir.
7. Gümrük idaresince, yurt dışından gelen hava taşıtlarının kontrolü yetkili gümrük idaresi bulunan varış havalimanlarında, yurt dışına giden hava taşıtlarının kontrolü ise yetkili gümrük idaresi bulunan en son kalkış havalimanında oluşturulan sefer kayıtları esas alınarak yapılır.
8. Havayolu Beyan Formu ve ekleri gümrük idaresince kontrol edilerek belgeler arasında bir çelişki olmaması, ihbar veya şüphe hali bulunmaması durumunda sistem üzerinden onaylanır.
9. Havayolu Beyan Formu ile ekindeki belgeler arasında çelişki olması veya ihbar ya da şüphe halinde hava taşıtı ayrıca kontrol edilebilir ve gerektiğinde detaylı arama yapılabilir. Arama sonucunda akaryakıt ve eşya bulunan yerler mühür altına alınabilir. Arama sonucu tutanakla tespit edilir kumanya, ve sisteme yüklenir.
10. Devlet hava taşıtları, hava harp gemileri, genel havacılık terminalini kullanan özel uçaklar ve hava taksilere ilişkin havayolu beyanları kağıt ortamında düzenlenebilir.
11. HGBS'ye erişimde Bakanlıktan kaynaklı sorun yaşanması ve erişim sorununun 30 dakika içerisinde giderilememesi durumunda Havayolu Beyan Formu ve eklerine ilişkin işlemler kağıt ortamında tekemmül ettirilip sisteme giriş işlemi erişim sorununun giderilmesini müteakip 24 saat içerisinde yapılır.
12. 10 uncu ve 11 inci maddeler çerçevesinde kağıt ortamında yapılan havayolu beyanları hariç olmak üzere, ıslak imzalı düzenlenen kağıt ortamındaki belgelerin gümrük idaresine sunulmasına gerek bulunmayıp söz konusu belgeler gümrük idaresince istendiğinde ibraz edilmek üzere ilgililerince saklanır. Sistemin kullanımına ilişkin güncel memur ve yükümlü kılavuzlarına HGBS üzerinden erişilebilir.
Bu Genelge 02.03.2026 tarihinde yürürlüğe girer.
Bilgi ve gereğini rica ederim.
Sezai UÇARMAK
Bakan a.
Bakan Yardımcısı
Dağıtım:
Tüm Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri
Saygılarımızla,
Obdan Sistem Gümrük Müşavirliği
Hukuk Departmanı